Büyük Rus yazarı Tolstoy, ölümünden bir yıl sonra yayımlanan bu son romanında, askerken Çeçenlerle savaşmak üzere gönderildiği Kafkasya’da bizzat tanık olduğu onurlu bir mücadelenin öyküsünü anlatıyor. Avar komutanı Hacı Murat, Çeçen Şeyh Şamil’le arası bozulduktan sonra ölümle tehdit edilince Rusların tarafına geçer. Tüm amacı, kaçarken geride bırakmak zorunda kaldığı ailesini kurtarmaktır. Ruslar’dan, kendilerine hizmet edebilmesi için ailesini ellerindeki esirlerle değiş tokuş etmelerini ister. İş uzayınca, daha fazla beklememeye karar vererek yanındaki sadık adamlarıyla harekete geçer ve kıran kırana bir çarpışma sonucunda vahşice öldürülür. Bu romanda Hacı Murat’ın hüzünlü hikâyesinin yanı sıra, Rus Çarı ile dalkavuk çevresi, askerlerin iç dünyası, köylülerin çektiği eziyetler, Doğu ile Batı kültürleri arasındaki farklılıklar da ustaca bir anlatımla gözler önüne seriliyor.